Quy phạm pháp luật là đơn vị cơ bản cấu thành hệ thống pháp luật, mang tính bắt buộc chung và được áp dụng để điều chỉnh các quan hệ xã hội. Vậy Cơ Cấu Của Quy Phạm Pháp Luật Bao Gồm những yếu tố nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết về vấn đề này.
Ba Yếu Tố Cấu Thành Quy Phạm Pháp Luật
Cơ cấu của quy phạm pháp luật được thể hiện qua ba yếu tố cơ bản sau:
1. Giả Định
Giả định là bộ phận của quy phạm pháp luật, trong đó nêu lên những điều kiện, hoàn cảnh, tình huống có thể xảy ra trong thực tế mà khi hội đủ sẽ làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật.
Ví dụ: Điều 119 Bộ luật Lao động 2019 quy định về điều kiện hưởng trợ cấp thôi việc như sau: “Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không thuộc trường hợp quy định tại Điều 38 của Bộ luật này, thì được hưởng trợ cấp thôi việc khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
…
c) Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động;”
Trong ví dụ trên, giả định chính là trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.
2. Quy Định
Quy định là bộ phận của quy phạm pháp luật, trong đó xác định rõ ràng, cụ thể quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia quan hệ xã hội được quy phạm pháp luật điều chỉnh. Quy định là phần quan trọng nhất, thể hiện nội dung chủ yếu của quy phạm pháp luật.
Có hai loại quy định chính là:
- Quy định về quyền: Xác định rõ những điều mà chủ thể được phép làm, được quyền yêu cầu chủ thể khác phải thực hiện hoặc không được thực hiện. Ví dụ: Quyền được bảo vệ bí mật đời tư, quyền được bảo đảm an toàn thư tín, điện thoại…
- Quy định về nghĩa vụ: Xác định rõ những điều mà chủ thể phải làm hoặc không được làm, phải thi hành theo quy định của pháp luật. Ví dụ: Nghĩa vụ nộp thuế, nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc…
3. chế tài
Chế tài là bộ phận của quy phạm pháp luật, trong đó quy định hình thức cụ thể và biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm các quy định của pháp luật.
Mục đích của chế tài là nhằm bảo đảm cho các quy định của pháp luật được thực hiện một cách nghiêm minh, đồng thời giáo dục, răn đe và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật.
Ví dụ: Điều 125 Bộ luật Lao động 2019 quy định về xử lý trường hợp người sử dụng lao động không trả lương đầy đủ cho người lao động: “Người sử dụng lao động không trả đủ lương, trả không đúng thời hạn tiền lương, trả bằng hiện vật không đúng quy định cho người lao động, thì phải trả đủ cho người lao động phần còn thiếu và tiền lãi của số tiền chậm trả theo quy định tại khoản 2 Điều 480 của Bộ luật Dân sự.”
Trong ví dụ trên, chế tài được quy định cụ thể là người sử dụng lao động phải trả đủ cho người lao động phần còn thiếu và tiền lãi của số tiền chậm trả theo quy định của Bộ luật Dân sự.
Mối Quan Hệ Giữa Các Yếu Tố Trong Cơ Cấu Của Quy Phạm Pháp Luật
Ba yếu tố giả định, quy định và chế tài có mối quan hệ mật thiết, logic với nhau, tạo thành một chỉnh thể thống nhất, không thể tách rời.
- Giả định là điều kiện để quy định phát sinh hiệu lực. Khi giả định được hiện thực hóa trong thực tế, các chủ thể có liên quan sẽ phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật.
- Nếu các quy định bị vi phạm thì chế tài sẽ được áp dụng để xử lý, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Tầm Quan Trọng Của Việc Nắm Vững Cơ Cấu Của Quy Phạm Pháp Luật
Việc hiểu rõ cơ cấu của quy phạm pháp luật bao gồm những yếu tố nào có ý nghĩa quan trọng trong việc:
- Nâng cao nhận thức pháp luật: Giúp cho mọi người hiểu rõ bản chất, đặc điểm và cách thức vận hành của pháp luật trong đời sống xã hội.
- Vận dụng pháp luật: Giúp cho cá nhân, tổ chức xác định chính xác các quyền và nghĩa vụ của mình trong từng trường hợp cụ thể, từ đó chủ động tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
- Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Góp phần xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, khả thi và hiệu quả.
Kết Luận
Hiểu rõ cơ cấu của quy phạm pháp luật bao gồm giả định, quy định và chế tài là điều kiện tiên quyết để nâng cao nhận thức, ý thức tự giác tuân thủ và vận dụng pháp luật vào đời sống.
FAQ
-
Quy phạm pháp luật là gì?
Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, có tính bắt buộc chung, được thể hiện bằng văn bản và được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.
-
Sự khác nhau giữa giả định và quy định trong quy phạm pháp luật?
Giả định là những điều kiện để quy định có hiệu lực, trong khi quy định là nội dung cụ thể về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể.
-
Chế tài có vai trò gì trong quy phạm pháp luật?
Chế tài đảm bảo cho việc thực hiện quy phạm pháp luật được nghiêm minh, đồng thời giáo dục, răn đe và phòng ngừa các hành vi vi phạm.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về:
Bạn cần hỗ trợ?
Liên hệ ngay:
- Số Điện Thoại: 0936238633
- Email: [email protected]
- Địa chỉ: 408 An Tiêm, Hà Khẩu, Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam
Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7!