Các Định Nghĩa Thường Gặp Trong Luật Hình Sự 2015

Luật hình sự là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các định nghĩa, thuật ngữ chuyên ngành. Để nắm vững kiến thức luật hình sự, bạn cần làm quen với các khái niệm cơ bản. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những định nghĩa thường gặp trong Luật hình sự 2015, giúp bạn dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về lĩnh vực này.

1. Tội phạm

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện, xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, bị pháp luật hình sự Việt Nam xử lý bằng hình phạt.

Theo Luật hình sự 2015 (Điều 2), hành vi phạm tội phải hội tụ đủ các yếu tố sau:

Hành vi nguy hiểm cho xã hội: Đây là yếu tố cơ bản để phân biệt tội phạm với các hành vi vi phạm pháp luật khác. Hành vi nguy hiểm cho xã hội phải là hành vi có khả năng gây nguy hiểm cho xã hội, làm tổn hại đến các giá trị mà pháp luật bảo vệ, gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức hoặc xã hội.
Do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện: Người có năng lực trách nhiệm hình sự là người đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có năng lực tâm thần bình thường, có khả năng nhận thức được hành vi của mình và điều khiển hành vi đó.
Xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ: Các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ là các quan hệ xã hội quan trọng mà pháp luật hình sự đặt dưới sự bảo vệ của mình, ví dụ như quan hệ về tài sản, về người, về trật tự xã hội, về quốc gia, về quốc phòng, an ninh…
Bị pháp luật hình sự Việt Nam xử lý bằng hình phạt: Đây là yếu tố cuối cùng để xác định một hành vi có cấu thành tội phạm hay không. Hành vi phạm tội phải bị pháp luật hình sự Việt Nam xử lý bằng hình phạt, tức là phải bị áp dụng một hình phạt nào đó theo quy định của pháp luật hình sự.

2. Tội phạm nguy hiểm cho xã hội

Tội phạm nguy hiểm cho xã hội là hành vi phạm tội có tính chất nguy hiểm đặc biệt, mức độ nguy hiểm vượt trội so với các hành vi phạm tội khác, gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.

Ví dụ: tội giết người, tội cướp tài sản, tội buôn bán ma túy…

3. Tội phạm có tổ chức

Tội phạm có tổ chức là tội phạm được thực hiện bởi một nhóm người có sự liên kết, phối hợp với nhau nhằm thực hiện nhiều vụ phạm tội, có tính chất chuyên nghiệp và thường xuyên.

Ví dụ: tội phạm buôn lậu, tội phạm rửa tiền, tội phạm ma túy…

4. Nạn nhân

Nạn nhân là người bị thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra, bị tổn hại về sức khỏe, tài sản hoặc quyền lợi khác.

Ví dụ: nạn nhân của tội giết người, nạn nhân của tội cướp tài sản, nạn nhân của tội lừa đảo…

5. Bị cáo

Bị cáo là người bị truy tố trước tòa án về tội phạm.

Ví dụ: bị cáo trong vụ án giết người, bị cáo trong vụ án cướp tài sản…

6. Chứng cứ

Chứng cứ là những tài liệu, vật chứng, lời khai, kết quả giám định, kết quả điều tra, xác minh, chứng minh hoặc bác bỏ hành vi phạm tội, chứng minh hoặc bác bỏ tính xác thực của các tài liệu, vật chứng khác.

Ví dụ: lời khai của người làm chứng, vật chứng thu giữ tại hiện trường, kết quả giám định ADN…

7. Hình phạt

Hình phạt là biện pháp trừng phạt do cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng đối với người phạm tội, nhằm giáo dục, răn đe, cải tạo người phạm tội và bảo vệ pháp luật.

Có các loại hình phạt:

Hình phạt tù: là hình phạt giam giữ người phạm tội trong nhà tù, với thời hạn nhất định.
Hình phạt cải tạo không giam giữ: là hình phạt buộc người phạm tội phải lao động công ích, với thời hạn nhất định, dưới sự giám sát của cơ quan nhà nước.
Hình phạt tiền: là hình phạt buộc người phạm tội phải nộp một khoản tiền nhất định vào ngân sách nhà nước.
Hình phạt bổ sung: là hình phạt được áp dụng kết hợp với hình phạt chính, nhằm tăng cường hiệu quả của việc trừng phạt, chẳng hạn như tịch thu tài sản, tước quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hoạt động nghề nghiệp…

8. Miễn trách nhiệm hình sự

Miễn trách nhiệm hình sự là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định không áp dụng hình phạt đối với người phạm tội, do người đó không đủ điều kiện chịu trách nhiệm hình sự hoặc do có các tình tiết giảm nhẹ.

Ví dụ: người phạm tội bị bệnh tâm thần, người phạm tội dưới 16 tuổi…

9. Tình tiết giảm nhẹ

Tình tiết giảm nhẹ là những tình tiết có lợi cho người phạm tội, được pháp luật quy định, giúp giảm nhẹ hình phạt đối với họ.

Ví dụ: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự nguyện khắc phục hậu quả, có công trạng đặc biệt…

10. Tình tiết tăng nặng

Tình tiết tăng nặng là những tình tiết bất lợi cho người phạm tội, được pháp luật quy định, giúp tăng nặng hình phạt đối với họ.

Ví dụ: phạm tội nhiều lần, phạm tội có tổ chức, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng…

Lời khuyên từ Luật sư Hoàng Nam: “Để hiểu rõ hơn về các định nghĩa trong Luật hình sự, bạn nên tìm hiểu thêm các tài liệu pháp luật chuyên ngành. Bên cạnh đó, việc tham khảo ý kiến của luật sư là vô cùng cần thiết trong các trường hợp bạn cần được tư vấn pháp lý.”

FAQ:

1. Cần làm gì khi bị cáo buộc phạm tội?

Hãy giữ bình tĩnh và liên hệ với luật sư ngay lập tức để được tư vấn pháp lý.
Không tự ý khai báo hoặc cung cấp thông tin liên quan đến vụ án.

2. Làm sao để bảo vệ quyền lợi của mình khi bị cáo buộc phạm tội?

Nắm vững kiến thức pháp luật liên quan đến vụ án.
Tham khảo ý kiến của luật sư và thực hiện theo hướng dẫn của luật sư.
Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ để bảo vệ quyền lợi của mình.

3. Khi nào cần liên hệ với luật sư?

Khi bạn bị cáo buộc phạm tội.
Khi bạn nghi ngờ mình bị vi phạm quyền lợi.
Khi bạn cần được tư vấn pháp lý về các vấn đề liên quan đến luật hình sự.

Gợi ý các bài viết khác:

Kêu gọi hành động:

Khi cần hỗ trợ hãy liên hệ Số Điện Thoại: 0936238633, Email: [email protected] Hoặc đến địa chỉ: 408 An Tiêm, Hà Khẩu, Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam. Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.