Menđen, nhà khoa học vĩ đại với những khám phá đột phá về di truyền học, đã để lại cho chúng ta một di sản quý báu – những quy luật di truyền mang tên ông. Quy luật phân ly độc lập và quy luật phân ly là hai trong số những quy luật quan trọng nhất, giúp giải thích cách các tính trạng được truyền từ bố mẹ sang con cái.
1. Quy Luật Phân Ly Độc Lập: Bài Tập Vận Dụng
Quy luật phân ly độc lập, hay còn gọi là quy luật di truyền độc lập, khẳng định rằng các cặp alen kiểm soát các tính trạng khác nhau sẽ phân ly độc lập với nhau trong quá trình hình thành giao tử. Điều này có nghĩa là các gen trên các nhiễm sắc thể khác nhau được truyền cho đời con một cách độc lập.
Bài tập 1:
Giả sử ở một loài thực vật, màu sắc hoa do một gen quy định, với alen A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định hoa trắng. Hình dạng quả do một gen khác quy định, với alen B quy định quả tròn trội hoàn toàn so với alen b quy định quả bầu dục.
Cho cây hoa đỏ, quả tròn thuần chủng lai với cây hoa trắng, quả bầu dục. Hãy xác định kiểu gen của bố mẹ, tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình ở F1 và F2.
Giải:
- Bố (P): Hoa đỏ, quả tròn thuần chủng: AABB
- Mẹ (P): Hoa trắng, quả bầu dục: aabb
- F1: Kiểu gen: AaBb (100% hoa đỏ, quả tròn)
- F2: Kiểu gen: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB: 4AaBb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb
Kiểu hình: 9 hoa đỏ, quả tròn: 3 hoa đỏ, quả bầu dục: 3 hoa trắng, quả tròn: 1 hoa trắng, quả bầu dục.
Bài tập 2:
Ở người, tính trạng nhóm máu được quy định bởi 3 alen: IA, IB, IO, trong đó IA và IB đồng trội, IO lặn.
Cho một người bố có nhóm máu A và một người mẹ có nhóm máu B sinh được một đứa con có nhóm máu O.
Hãy xác định kiểu gen của bố, mẹ và con.
Giải:
- Bố (P): Nhóm máu A: IAIO hoặc IAIA
- Mẹ (P): Nhóm máu B: IBIO hoặc IBIB
- Con: Nhóm máu O: IOIO
Để con có nhóm máu O (IOIO), bố mẹ phải có alen IO. Do đó, kiểu gen của bố mẹ là:
- Bố: IAIO
- Mẹ: IBIO
Bài tập 3:
Ở đậu Hà Lan, màu sắc hạt do một gen quy định, với alen A quy định hạt vàng trội hoàn toàn so với alen a quy định hạt xanh. Hình dạng hạt do một gen khác quy định, với alen B quy định hạt trơn trội hoàn toàn so với alen b quy định hạt nhăn.
Cho lai hai cây đậu Hà Lan thuần chủng, một cây có hạt vàng, trơn và một cây có hạt xanh, nhăn.
Hãy xác định tỉ lệ kiểu hình ở F2.
Giải:
- Bố (P): Hạt vàng, trơn thuần chủng: AABB
- Mẹ (P): Hạt xanh, nhăn thuần chủng: aabb
- F1: Kiểu gen: AaBb (100% hạt vàng, trơn)
- F2: Kiểu gen: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB: 4AaBb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb
Kiểu hình: 9 hạt vàng, trơn: 3 hạt vàng, nhăn: 3 hạt xanh, trơn: 1 hạt xanh, nhăn.
2. Quy Luật Phân Ly: Bài Tập Vận Dụng
Quy luật phân ly, hay còn gọi là quy luật di truyền phân ly, khẳng định rằng mỗi cặp alen kiểm soát một tính trạng sẽ phân ly về các giao tử khác nhau, mỗi giao tử chỉ mang một alen của cặp.
Bài tập 1:
Ở ruồi giấm, màu mắt do một gen quy định, với alen A quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định mắt trắng.
Cho lai hai ruồi giấm thuần chủng, một con mắt đỏ và một con mắt trắng.
Hãy xác định kiểu gen của bố mẹ, tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình ở F1 và F2.
Giải:
- Bố (P): Mắt đỏ thuần chủng: AA
- Mẹ (P): Mắt trắng thuần chủng: aa
- F1: Kiểu gen: Aa (100% mắt đỏ)
- F2: Kiểu gen: 1AA: 2Aa: 1aa
Kiểu hình: 3 mắt đỏ: 1 mắt trắng.
Bài tập 2:
Ở một loài thực vật, chiều cao cây do một gen quy định, với alen D quy định cây cao trội hoàn toàn so với alen d quy định cây thấp.
Cho lai hai cây cao với nhau, thu được F1 có cả cây cao và cây thấp.
Hãy xác định kiểu gen của bố mẹ, tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình ở F1.
Giải:
- Bố (P): Cây cao: Dd
- Mẹ (P): Cây cao: Dd
- F1: Kiểu gen: 1DD: 2Dd: 1dd
Kiểu hình: 3 cây cao: 1 cây thấp.
Bài tập 3:
Ở gà, màu lông do một gen quy định, với alen B quy định lông đen trội hoàn toàn so với alen b quy định lông trắng.
Cho lai gà trống lông đen thuần chủng với gà mái lông trắng.
Hãy xác định tỉ lệ kiểu hình ở F1 và F2.
Giải:
- Bố (P): Gà trống lông đen thuần chủng: BB
- Mẹ (P): Gà mái lông trắng: bb
- F1: Kiểu gen: Bb (100% lông đen)
- F2: Kiểu gen: 1BB: 2Bb: 1bb
Kiểu hình: 3 lông đen: 1 lông trắng.
3. Bài Tập Vận Dụng Kết Hợp Quy Luật Phân Ly Độc Lập và Quy Luật Phân Ly
Bài tập 1:
Ở một loài thực vật, màu sắc hoa do một gen quy định, với alen A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định hoa trắng. Hình dạng quả do một gen khác quy định, với alen B quy định quả tròn trội hoàn toàn so với alen b quy định quả bầu dục.
Cho lai hai cây đều có hoa đỏ, quả tròn, thu được F1 có tỉ lệ kiểu hình là: 9 hoa đỏ, quả tròn: 3 hoa đỏ, quả bầu dục: 3 hoa trắng, quả tròn: 1 hoa trắng, quả bầu dục.
Hãy xác định kiểu gen của bố mẹ.
Giải:
Tỉ lệ kiểu hình ở F1 (9:3:3:1) là tỉ lệ đặc trưng của phép lai hai cặp gen phân ly độc lập. Do đó, bố mẹ đều dị hợp về cả hai cặp gen: AaBb.
Bài tập 2:
Ở ruồi giấm, màu mắt do một gen quy định, với alen A quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định mắt trắng. Chiều dài cánh do một gen khác quy định, với alen B quy định cánh dài trội hoàn toàn so với alen b quy định cánh ngắn.
Cho lai ruồi giấm mắt đỏ, cánh dài thuần chủng với ruồi giấm mắt trắng, cánh ngắn.
Hãy xác định tỉ lệ kiểu hình ở F2.
Giải:
- Bố (P): Mắt đỏ, cánh dài thuần chủng: AABB
- Mẹ (P): Mắt trắng, cánh ngắn: aabb
- F1: Kiểu gen: AaBb (100% mắt đỏ, cánh dài)
- F2: Kiểu gen: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB: 4AaBb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb
Kiểu hình: 9 mắt đỏ, cánh dài: 3 mắt đỏ, cánh ngắn: 3 mắt trắng, cánh dài: 1 mắt trắng, cánh ngắn.
Bài tập 3:
Ở người, nhóm máu được quy định bởi 3 alen: IA, IB, IO, trong đó IA và IB đồng trội, IO lặn. Tính trạng chiều cao do một gen khác quy định, với alen D quy định cao trội hoàn toàn so với alen d quy định thấp.
Cho người bố có nhóm máu A, cao kết hôn với người mẹ có nhóm máu B, thấp, sinh được đứa con có nhóm máu O, thấp.
Hãy xác định kiểu gen của bố, mẹ và con.
Giải:
- Bố (P): Nhóm máu A, cao: IAIO và Dd
- Mẹ (P): Nhóm máu B, thấp: IBIO và dd
- Con: Nhóm máu O, thấp: IOIO và dd
4. Lời Kết
Hiểu rõ các quy luật di truyền của Menđen là điều cần thiết để giải thích sự đa dạng của sinh vật, từ màu sắc hoa đến màu mắt của con người. Việc vận dụng các quy luật này trong các bài tập giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cơ chế di truyền, từ đó áp dụng vào thực tế như lai tạo giống, điều trị bệnh di truyền…
Lưu ý:
- bí mật quy luật vũ trụ Là một bài viết hấp dẫn, giới thiệu những bí mật của vũ trụ dựa trên các quy luật khoa học, giúp bạn mở rộng tầm hiểu biết về thế giới xung quanh.
- bài tập định luật bảo tòn electron Cung cấp những bài tập vận dụng định luật bảo toàn electron trong hóa học, giúp bạn nắm vững kiến thức và kỹ năng giải bài tập.
- các quy luật của tư duy bool Khám phá những quy luật của tư duy logic Bool, giúp bạn rèn luyện khả năng tư duy logic, phân tích vấn đề và đưa ra quyết định chính xác.
- công ty luật minh đức việt nam Giới thiệu một công ty luật uy tín, chuyên nghiệp tại Việt Nam, cung cấp các dịch vụ pháp lý đa dạng, giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình.
- 9 đinh luật chi phối vận mệnh trader Khám phá 9 định luật chi phối vận mệnh của các nhà giao dịch tài chính, giúp bạn hiểu rõ hơn về thị trường tài chính và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả.