Bộ luật Hình sự năm 1985 là văn bản pháp luật quan trọng của Việt Nam, quy định về tội phạm và hình phạt. Được ban hành vào ngày 27/6/1985, Bộ luật này đã trải qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung để phù hợp với bối cảnh xã hội và hệ thống pháp luật. Mặc dù đã được thay thế bởi Bộ luật Hình sự năm 2015, nhưng việc tìm hiểu về Bộ luật Hình sự năm 1985 vẫn rất cần thiết, đặc biệt là trong việc nghiên cứu lịch sử pháp luật hình sự Việt Nam.
Nội dung chính của Bộ Luật Hình Sự năm 1985
Bộ luật Hình sự năm 1985 bao gồm hai phần chính là Phần chung và Phần các tội phạm.
Phần Chung:
Phần này đưa ra các quy định chung về tội phạm, hình phạt, trách nhiệm hình sự, áp dụng pháp luật hình sự, và một số vấn đề khác.
- Chương I: Quy định về tội phạm, bao gồm khái niệm tội phạm, các loại tội phạm, cấu thành tội phạm, giai đoạn thực hiện tội phạm.
- Chương II: Quy định về hình phạt, bao gồm các loại hình phạt chính, hình phạt bổ sung, nguyên tắc áp dụng hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt.
- Chương III: Quy định về trách nhiệm hình sự, bao gồm trách nhiệm hình sự của người có năng lực trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội, trách nhiệm hình sự của pháp nhân.
- Chương IV: Quy định về áp dụng pháp luật hình sự, bao gồm áp dụng pháp luật hình sự về người phạm tội, áp dụng pháp luật hình sự về thời gian phạm tội, áp dụng pháp luật hình sự về không gian phạm tội.
Bộ luật Hình sự 1985
Phần Các Tội Phạm:
Phần này liệt kê cụ thể các loại tội phạm và hình phạt tương ứng. Bộ luật Hình sự năm 1985 chia các tội phạm thành 11 chương:
- Chương I: Các tội xâm phạm an ninh quốc gia
- Chương II: Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế
- Chương III: Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính
- Chương IV: Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người
- Chương V: Các tội xâm phạm sở hữu
- Chương VI: Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình
- Chương VII: Các tội xâm phạm phong tục, tập quán
- Chương VIII: Các tội về ma tuý
- Chương IX: Các tội về chức vụ
- Chương X: Các tội về quân sự
- Chương XI: Các tội khác
Các loại tội phạm
Sự khác biệt giữa Bộ Luật Hình Sự năm 1985 và Bộ Luật Hình Sự năm 2015
Bộ Luật Hình Sự năm 2015 đã có nhiều điểm mới so với Bộ Luật Hình Sự năm 1985, nhằm đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế. Một số điểm khác biệt đáng chú ý bao gồm:
- Về tội phạm: Bộ luật Hình sự năm 2015 bổ sung nhiều loại tội phạm mới, như tội phạm công nghệ cao, tội phạm về môi trường, tội phạm về sở hữu trí tuệ,… Đồng thời, một số tội phạm trong Bộ luật Hình sự năm 1985 được sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ cho phù hợp với thực tiễn.
- Về hình phạt: Bộ luật Hình sự năm 2015 áp dụng nhiều hình phạt mới, như hình phạt cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề, công khai xin lỗi,… Bên cạnh đó, một số hình phạt trong Bộ luật Hình sự năm 1985 được điều chỉnh về khung hình phạt, điều kiện áp dụng.
- Về trách nhiệm hình sự: Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm hình sự của pháp nhân, trách nhiệm hình sự của người đứng đầu cơ quan, tổ chức.
So sánh Bộ luật Hình sự
Kết luận
Bộ Luật Hình Sự năm 1985, dù đã được thay thế, vẫn là một phần quan trọng của lịch sử pháp luật hình sự Việt Nam. Việc tìm hiểu về Bộ Luật này giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về sự phát triển của hệ thống pháp luật hình sự, đồng thời hiểu rõ hơn bối cảnh lịch sử và xã hội của Việt Nam trong giai đoạn đó.