Điều 117 Bộ luật Tố tụng hình sự là một trong những quy định quan trọng, đặt nền móng cho việc xác định trách nhiệm chứng minh trong quá trình tố tụng hình sự. Việc hiểu rõ quy định này là rất cần thiết để đảm bảo tính công bằng, khách quan và đúng pháp luật cho mọi vụ án.
Nội Dung Điều 117 Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự 2015
Điều 117 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định rõ ràng về trách nhiệm chứng minh của các bên tham gia tố tụng như sau:
-
Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có trách nhiệm thu thập, kiểm tra, xác minh chứng cứ để chứng minh hành vi phạm tội; chứng minh người thực hiện hành vi phạm tội, chứng minh người bị buộc tội có tội.
-
Người bào chữa, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ có trách nhiệm thu thập, cung cấp chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của họ.
Trách nhiệm chứng minh trong tố tụng hình sự
Phân Tích Chi Tiết Điều 117 BLTTHS
Khoản 1 Điều 117 BLTTHS: Quy định trách nhiệm chứng minh của cơ quan tiến hành tố tụng thuộc nhóm cơ quan công tố và truy tố. Theo đó, cơ quan điều tra và Viện kiểm sát phải chứng minh được các yếu tố sau:
- Hành vi phạm tội: Cần chứng minh hành vi phạm tội đã thực sự xảy ra, phù hợp với cấu thành tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự.
- Người thực hiện hành vi phạm tội: Xác định rõ ràng người nào đã thực hiện hành vi phạm tội, thu thập đầy đủ chứng cứ để chứng minh.
- Người bị buộc tội có tội: Chứng minh người bị buộc tội có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, có động cơ, mục đích và đã thực hiện hành vi phạm tội.
Khoản 2 Điều 117 BLTTHS: Quy định trách nhiệm chứng minh của các bên tham gia tố tụng khác, bao gồm:
- Người bào chữa: Có trách nhiệm thu thập chứng cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị buộc tội, chứng minh sự vô tội hoặc giảm nhẹ tội cho thân chủ.
- Người bị hại: Cần thu thập chứng cứ chứng minh mình là nạn nhân của hành vi phạm tội, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra.
- Nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự: Phải chứng minh cho yêu cầu của mình trong vụ án dân sự được giải quyết theo thủ tục tố tụng hình sự.
- Người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp: Cần chứng minh tính hợp pháp của yêu cầu, quyền lợi của người được bảo vệ trong vụ án hình sự.
Các bên tham gia tố tụng hình sự
Ý Nghĩa Của Điều 117 Trong Thực Tiễn Áp Dụng
Điều 117 BLTTHS đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công bằng, khách quan của tố tụng hình sự.
- Thứ nhất, quy định này giúp xác định rõ ràng trách nhiệm của mỗi bên tham gia tố tụng, tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài thời gian giải quyết vụ án.
- Thứ hai, Điều 117 BLTTHS góp phần nâng cao tính thuyết phục của các chứng cứ, buộc các bên phải nỗ lực thu thập, kiểm tra, xác minh chứng cứ một cách khách quan, toàn diện.
- Thứ ba, quy định này đảm bảo quyền bào chữa của bị can, bị cáo, tạo điều kiện cho bị can, bị cáo tự bảo vệ mình trước pháp luật.
Tuy nhiên, trong thực tiễn áp dụng, Điều 117 BLTTHS cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc như:
- Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ: Việc thu thập chứng cứ trong một số vụ án gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.
- Nhận thức về trách nhiệm chứng minh chưa đầy đủ: Một số người tham gia tố tụng chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm chứng minh của mình, dẫn đến việc thu thập, cung cấp chứng cứ chưa hiệu quả.
- Khó khăn trong việc đánh giá chứng cứ: Việc đánh giá chứng cứ đòi hỏi cơ quan tiến hành tố tụng phải có trình độ chuyên môn cao, am hiểu pháp luật.
Một Số Vấn Đề Thường Gặp Liên Quan Đến Điều 117 BLTTHS
1. Trách nhiệm chứng minh của cơ quan điều tra có giống với Viện kiểm sát?
Mặc dù đều thuộc nhóm cơ quan công tố và truy tố, nhưng trách nhiệm chứng minh của cơ quan điều tra và Viện kiểm sát có sự phân biệt nhất định. Cơ quan điều tra chịu trách nhiệm thu thập chứng cứ trong giai đoạn điều tra, trong khi Viện kiểm sát thực hiện việc kiểm tra, đánh giá chứng cứ do cơ quan điều tra thu thập và quyết định truy tố.
2. Bị can, bị cáo có được miễn trừ trách nhiệm chứng minh?
Bị can, bị cáo không có nghĩa vụ chứng minh mình vô tội. Tuy nhiên, họ có quyền tự bào chữa, thu thập chứng cứ để chứng minh cho lời khai của mình, bác bỏ cáo buộc của cơ quan tố tụng.
3. Vai trò của luật sư trong việc thực hiện Điều 117 BLTTHS?
Luật sư đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thân chủ thực hiện trách nhiệm chứng minh. Luật sư có quyền thu thập chứng cứ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ, tham gia vào quá trình tranh tụng tại phiên tòa.
Vai trò của luật sư trong tố tụng hình sự
Kết Luận
Điều 117 BLTTHS là quy định quan trọng, đặt nền móng cho việc xác định trách nhiệm chứng minh, đảm bảo tính công bằng, khách quan và đúng pháp luật cho mọi vụ án. Việc hiểu rõ quy định này cùng với Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003 mục lục là rất cần thiết đối với các bên tham gia tố tụng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ công lý.
Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý liên quan đến Bộ luật Tố tụng Hình sự hoặc cần tìm hiểu thêm về các văn bản quy định luật quản lý dược, luật doanh nghiệp số 68 2014 qh13, vui lòng liên hệ:
Số Điện Thoại: 0936238633
Email: [email protected]
Hoặc đến địa chỉ: 408 An Tiêm, Hà Khẩu, Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam.
Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.